Deri më tani qytetarët e RMV-së kanë harxhuar mbi pesë milionë euro për të zëvendësuar dokumentet personale me emrin Maqedonia e Veriut. Por, ndryshimet në ligjin për letërnjoftimet, me të cilat do të jetë i detyrueshëm ky vendim, priten për miratim në Kuvend prej më shumë se një viti.
Ndonëse nuk kanë hyrë në fuqi, qytetarët në periudhën nga korriku i vitit 2021 deri në fund të vitit 2023 kanë nxituar të zëvendësojnë 1.007.885 letërnjoftime nga “Republika e Maqedonisë” në “Republika e Maqedonisë së Veriut”
Letërnjoftimet do të jenë të vlefshme edhe pas datës 12 shkurt
Nga frika se do të mbeten pa dokumente të vlefshme, qytetarët kanë nxituar muajt e kaluar të marrin letërnjoftime të reja. Kjo krijoi një presion të madh në pikat e Ministrisë së Brendshme, ku ka turma si për aplikim ashtu edhe për marrjen e dokumenteve të gatshme.
“Ministria e Brendshme shfrytëzon të gjitha lehtësirat që qytetarët të pajisen me dokumente personale. Krahas punës së rregullt me termin, kemi bërë të mundur edhe fotografimin për dokumente personale pa termin në SP Prolet. Sa i përket marrjes së dokumenteve tashmë të kompletuara, sportelet punojnë edhe në fundjavë dhe këtë e bëjmë të ditur përmes mediave, në mënyrë që qytetarët të informohen se kur dhe ku mund të marrin dokumentet”, tha MPB për DW.
Ndonëse fillimisht u bënë apele për zëvendësimin e dokumenteve deri në mes të shkurtit, pas nismave për shtyrjen e afatit për të shmangur turmat e mëdha dhe zhgënjimet në repartet e pasaportave, Ministria e Punëve të Brendshme “u dorëzua”. Letërnjoftimet me “Republikën e Maqedonisë” të cilave nuk u ka skaduar afati do të vazhdojnë të jenë të vlefshme edhe pas datës 02.12.2024, pasi që Ligji për letërnjoftim ende nuk është ndryshuar.
Sipas statistikave të Ministrisë së Brendshme, në dy vite e gjysmë janë zëvendësuar mbi një milion letërnjoftime, 1.169.463 pasaporta dhe 529.799 leje për vozitje. Nëse merret parasysh se zëvendësimi i letërnjoftimit me emrin e ri të shtetit kushton 310 denarë sipas procedurës së rregullt, llogaritet se vetëm nga ndërrimi i dokumenteve për përdorim të brendshëm, në buxhet kanë hyrë mbi pesë milionë euro.
Avokati i Popullit Naser Ziberi dhe disa nga palët në disa raste theksuan se shpenzimet për rinovimin e dokumenteve për të gjithë qytetarët që kanë paraqitur kërkesë për dokumente të reja, të cilëve u janë dhënë dokumentet me formën e vjetër, me emrin Republika e Maqedonisë, pas ndryshimeve në kushtetutë duhet të barten nga shteti.
Detyrimet nga Marrëveshja e Prespës
Zëvendësimi i dokumenteve në të cilat duhet të shënohet emri i ri i shtetit – Maqedonia e Veriut është paraparë me Marrëveshjen e Prespës. Sipas kësaj marrëveshjeje të nënshkruar në vitin 2018, emri zyrtar i vendit është “Republika e Maqedonisë së Veriut”, që është emër kushtetues dhe do të përdoret erga omnes, siç parashikohet në këtë marrëveshje. Emri i shkurtuar i vendit është “Maqedonia e Veriut”.
Shtetësia do të jetë maqedonase/shtetas i Republikës së Maqedonisë së Veriut, siç do të shënohet në të gjitha dokumentet e udhëtimit. Për sa i përket rëndësisë së dokumenteve dhe materialeve tashmë ekzistuese të lëshuara nga autoritetet, marrëveshja parashikon dy periudha kalimtare, një “teknike” dhe një “politike”.
Periudha kalimtare “teknike” vlen për të gjitha dokumentet dhe materialet zyrtare të administratës publike për përdorim ndërkombëtar dhe për dokumentet për përdorim të brendshëm, por që mund të përdoren jashtë vendit. Vlefshmëria e këtyre dokumenteve dhe materialeve do të rinovohet jo më vonë se pesë vjet pas hyrjes në fuqi të kësaj marrëveshjeje.
Periudha e tranzicionit “politik” do të zbatohet për të gjitha dokumentet dhe materialet, të cilat janë ekskluzivisht për përdorim të brendshëm në vend. Lëshimi i këtyre dokumenteve dhe materialeve do të fillojë në hapjen e çdo kapitulli të fushës përkatëse në negociatat me Bashkimin Evropian dhe do të finalizohet brenda pesë viteve nga ajo kohë.