Është pikërisht kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, i cili ka shkaktuar këtë situatë pasi përdori emrin e Maqedonisë, por pa përmendur Veriun. Kjo ndodhi gjatë ceremonisë zyrtare për Ditën e Ushtrisë, më 18 gusht, një datë me rëndësi simbolike për vendin fqinj.
Kjo sjellje bie ndesh me detyrimin ligjor për t’u referuar në mënyrë të saktë si “Republic of North Macedonia (Republika e Maqedonisë së Veriut)”, sipas marrëveshjes së rëndësishme të Prespës, e nënshkruar në vitin 2018.
“Sot festojmë 18 Gushtin, Ditën e Ushtrisë, ditën kur nderojmë një nga institucionet më të rëndësishme të vendit. Kur flasim për Ushtrinë, flasim për vazhdimësinë e idesë së Ilindenit dhe Asnomisë, idenë e një Maqedonie të pavarur dhe të lirë. Paraardhësit tanë luftuan me zemër, sakrificë dhe vizion. Ushtria jonë është një garanci që këta njerëz do të kenë një terren për të zhvilluar, krijuar dhe ndërtuar të ardhmen e tyre.
Ushtria sot është një simbol i kohëve të reja. Sot investojmë në pajisje, infrastrukturë, kushte për jetën dhe punën e denjë të ushtarit. Kjo Ushtri sot qëndron krah për krah me aleatët në mbarë botën, por edhe fort mbi vendin e saj, sa herë qytetarët janë në vështirësi. Ju jeni të parët në vijën e mbrojtjes, por edhe të parët që tregoni se çfarë do të thotë të shërbesh popullit. Ushtria është zemra e vendit. Nëse ajo zemër rreh fort, atëherë shteti është i shëndetshëm dhe i sigurt. Ushtria jonë po rreh fuqishëm, kështu që Maqedonia do të ecë përpara. Rroftë Ushtria!”, ka shkruar në një postim në Instagram Hristijan Mickoski, ku krahas ka postuar foto nga parada.
Çfarë parashikon Marrëveshja e Prespës?
Sipas kësaj marrëveshjeje, emri “North Macedonia (Maqedonia e Veriut)” duhet të përdoret “erga omnes” në mënyrë të pandërprerë dhe të vlefshme nga të gjitha institucionet, në çdo komunikim — brenda dhe jashtë vendit — për të shmangur çdo keqkuptim apo tension me Greqinë dhe partnerët ndërkombëtarë.
Pse është e dëmshme kjo sjellje?
Kur udhëheqës zyrtare e injoron këtë emër zyrtar kushtetues, ai jo vetëm shkel marrëveshjen, por edhe rrezikon seriozitetin e vendit, petkun diplomatik dhe integrues që Marrëveshja e Prespës synonte të siguronte. Ky veprim përkon me sjellje si ajo e presidentes Siljanovska‑Davkova, e cila i ka shkaktuar vendit reagime të forta të Greqisë disa herë.
Çfarë kërkojnë tashmë partnerët ndërkombëtarë?
Greqia ka deklaruar se nuk do të mbështesë memorandumet për avancimin e vendit në BE nëse shkeljet e protokollit vazhdojnë. Edhe Komisioni Europian ka nënvizuar në mënyrë të përsëritur rëndësinë e plotë të respektimit të marrëveshjeve ndërkombëtare si rrugë e pandryshueshme drejt Bashkimit Europian.
Në mungesë të respektimit të këtij protokolli, vendi rrezikon izolim diplomatik dhe bllokohet në rrugën për në NATO dhe Bashkimin Evropian, një barrë e rëndë që qytetarët dhe qytetarët e ardhshëm nuk mund ta përballojnë.
Në një moment kyç historik, sjellje si e Mickoski, edhe në pamje të thjeshta, dërgojnë mesazhe të rrezikshme: se marrëveshjet nuk janë të shenjtë dhe se sërish “Maqedonia” mund të përdoret si retorikë dominimi. Por në diplomaci, imazhi dhe besueshmëria nuk janë opsionale — ato janë thelbësore për të ardhmen e vendit tonë.