Tetë vite pa drejtësi: Rasti Astrit Dehari, nga simbol i protestës në instrument politik
Tetë vite pas vdekjes së Astrit Deharit në burgun e Prizrenit, e vërteta vazhdon të mungojë. Ajo që dikur u shndërrua në një nga rastet më të forta të mobilizimit qytetar dhe politik në Kosovë, sot mbetet një plagë e hapur që as drejtësia, as pushteti, nuk kanë arritur ta mbyllin me përgjigje.
Në nëntor të vitit 2016, pas arrestimit të disa aktivistëve të Lëvizjes Vetëvendosje, lajmi për vdekjen e Deharit në qelinë e tij tronditi opinionin publik. Qeveria e atëhershme u akuzua për fshehje provash dhe manipulim të hetimit. Protestat masive që pasuan, të udhëhequra nga Vetëvendosje, e kthyen Astrit Deharin në simbol të padrejtësisë dhe represionit politik.
Por me ardhjen në pushtet të Vetëvendosjes dhe Albin Kurtit, pritjet për zbardhje morën një tjetër peshë – atë të përgjegjësisë institucionale. Pesë vite nën drejtimin e ministres së Drejtësisë, Albulena Haxhiu, drejtësia për Deharin mbetet ende një premtim i parealizuar. Madje, vetë në kohën e mandatit të saj, nga drejtoria nën kompetencën e Ministrisë së Drejtësisë, janë raportuar shkatërrime provash të rëndësishme, çka e ka thelluar mosbesimin publik.
Vizitat përkujtimore, deklaratat emocionale dhe përdorimi i emrit të Deharit në fjalime politike kanë krijuar ndjesinë se rasti është mbajtur gjallë më shumë për simbolikë sesa për drejtësi reale. Kurti dhe Vetëvendosje, që dikur e ngritën rastin si flamur moral kundër pushtetit, sot përballen me të njëjtin standard që dikur ua kërkonin të tjerëve: përgjegjësi, rezultate dhe transparencë.
Tetë vite më vonë, familja Dehari dhe publiku nuk kërkojnë më premtime apo përvjetorë me lule — kërkojnë atë që mungon që nga dita e parë: të vërtetën, e plotë dhe të pakthyeshme.