Sipas marrëveshjes së arritur nga krerët e dy vendeve me ndërmjetësimin e Turqisë, ndërkohë që integriteti territorial i Somalisë respektohet, u gjet një zgjidhje mbi përpjekjet e Etiopisë për qasje në det
Me ndërmjetësimin e Turqisë është zgjidhur kriza e Somalilandit, e cila po vazhdon prej kohësh mes Etiopisë dhe Somalisë, raporton Anadolu.
Presidenti i Somalisë, Hassan Sheikh Mohamud dhe kryeministri i Etiopisë, Abiy Ahmed, të cilët u takuan dje në Ankara, të organizuar nga presidenti Recep Taip Erdogan, arritën një marrëveshje për zgjidhjen e krizës që vazhdon prej rreth një viti mes dy vendeve.
Sipas marrëveshjes së arritur nga krerët e dy vendeve me ndërmjetësimin e Turqisë, ndërkohë që integriteti territorial i Somalisë respektohet, u gjet një zgjidhje mbi përpjekjet e Etiopisë për qasje në det.
Anadolu përmblodhi zhvillimet e spikatura në lidhje me procesin që nisi mes dy vendeve dhe shkaktoi krizën rajonale dhe aktivitetet ndërmjetësuese të Türkiyes për zgjidhjen e problemit.
– Kriza në Somaliland midis Etiopisë dhe Somalisë
Kriza midis Etiopisë dhe Somalisë, dy vendeve fqinje në Bririn e Afrikës, nisi më 1 janar.
Memorandumi i mirëkuptimit i nënshkruar midis Somalilandit, i cili shpalli pavarësinë e njëanshme nga Somalia dhe Etiopisë më 1 janar për përdorimin e portit dhe daljen në det shkaktoi krizë midis Somalisë dhe Etiopisë.
Etiopia synon të ketë dalje në Detin e Kuq me memorandumin e mirëkuptimit të nënshkruar me Somalilandin. Sipas memorandumit të mirëkuptimit, Etiopia do të ketë një vend në Portin Berbera të Somalilandit dhe Somalilandi do të ketë një aksion në “Ethiopian Airlines”.
Nëse marrëveshja mes Somalilandit dhe Etiopisë përfundon, Etiopia do të jetë shteti i parë që do të njohë Somalilandin si “të pavarur”.
Etiopia, e cila humbi portin e saj me shkëputjen e Eritresë në fillim të viteve 1990, zhvilloi shumë luftëra për daljen në det gjatë periudhës perandorake. Aktualisht, vendi realizon gati 90 për qind të tregtisë së tij të jashtme përmes porteve në vendet fqinje.
Marrëveshja që shkaktoi krizën synon të forcojë sigurinë, bashkëpunimin ekonomik dhe politik midis Etiopisë dhe Somalilandit. Somalia e kundërshtoi me forcë hapin, i cili lejoi Etiopinë të operonte komercialisht dhe ushtarakisht në bregdetin e Somaliland, me arsyetimin e “ndërhyrjes në punët e saj të brendshme”.
Liga Arabe njoftoi më 3 janar se hodhi poshtë dhe dënoi marrëveshjen për bashkëpunimin për qasjen detare midis Etiopisë dhe Somallandit, e cila “hapi rrugën për ndërtimin e bazave ushtarake dhe zhvillimin e porteve në Detin e Kuq”, ajo mbajti një takim online në nivelin ministror më 17 janar për të diskutuar lidhur me tensionet por nuk u pajtua për zgjidhjen e krizës.
Unioni Afrikan (AfB) bëri thirrje për paqe midis Etiopisë dhe Somalisë më 4 janar dhe në përgjigje të thirrjes për dialog të dy vendeve më 17 janar, Somalia tha se integriteti i saj territorial ishte shkelur nga Etiopia dhe se nuk do të negocionte me këtë vend nëse nuk tërhiqej nga marrëveshja me Somalilandin.
Xhibuti dhe Kenia nisën një iniciativë të re për zgjidhjen e krizës politike midis Somalisë dhe Etiopisë në mars, por këto hapa nuk dhanë asnjë rezultat.
Pas krizës në Somaliland, Etiopia nënshkroi kohët e fundit një marrëveshje me shtetin Puntland të Somalisë më 4 prill për të zhvilluar marrëdhënie në fusha të ndryshme. Pas marrëveshjes, qeveria somaleze njoftoi se vendosi të dëbojë ambasadorin e Etiopisë në Mogadishu dhe të mbyllë dy konsullatat e saj.
– Kërkimi për paqe i Türkiyes në Bririn e Afrikës
Kriza midis Etiopisë dhe Somalisë, e cila filloi me Somalilandin në fillim të vitit dhe u rrit me shtetin Puntland, u zgjidh me ndërmjetësimin e Turqisë.
Turqia, e cila ndërhyri për të zgjidhur krizën midis Etiopisë dhe Somalisë, theksoi nevojën për të mbrojtur integritetin territorial të vendeve që nga dita e parë.
Fillimisht, më 1 korrik, ministri i Jashtëm turk Hakan Fidan, ministri i Jashtëm etiopian Taye Atske Selassie dhe ministri i Jashtëm somalez dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar, Ahmed Muallim Fiqi u takuan në Ankara dhe publikuan “Deklaratën e Përbashkët të Ankarasë” si rezultat i takimeve.
Ministri Fidan vizitoi Etiopinë më 3 gusht dhe zhvilloi bisedime për marrëdhëniet dypalëshe si dhe për procesin e pajtimit me Somalinë dhe çështjet rajonale. Raundi i dytë i Procesit të Ankarasë, midis Somalisë dhe Etiopisë nën ndërmjetësimin e Turqisë, u udhëhoq nga ministri Fidan më 12 gusht.
Ministrat somalezë dhe etiopianë përsëritën vendosmërinë e tyre për të zgjidhur mosmarrëveshjet me mjete paqësore, shprehën vlerësimin e tyre për Türkiyen për lehtësimin dhe kontributet e saj konstruktive dhe ranë dakord të zgjidhin mosmarrëveshjet dhe të garantojnë stabilitetin rajonal.
Pas bisedimeve të ndërmjetësuara nga Turqia, kryeministri etiopian Abiy Ahmed deklaroi në parlament më 4 korrik se ata nuk donin që Somalia të shpërbëhej.
Kryediplomati turk Fidan u takua veçmas me ministrin e Jashtëm të Etiopisë, Taye Atske Selassie dhe ministrin e Punëve të Jashtme dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar të Somalisë, Ahmed Muallim Fiqi në Turkevi në New York, SHBA, më 27 shtator.
Gjatë takimeve u kërkua një zgjidhje e ekuilibruar, e realizueshme dhe reciprokisht e dobishme për tensionet mes dy vendeve, bazuar në Procesin e Ankarasë.
– Deklarata e Ankarasë Etiopi-Somali
Turqia hodhi hapin e saj të fundit në procesin e paqes në Bririn e Afrikës duke publikuar Deklaratën Etiopi-Somali të Ankarasë.
Presidenti i Somalisë, Hassan Sheikh Mohamud dhe kryeministri i Etiopisë, Abiy Ahmed u takuan dje në një takim të organizuar nga presidenti Recep Tayyip Erdoğan, për të zgjidhur mosmarrëveshjen midis dy vendeve.
Në Deklaratën Etiopi-Somali të Ankarasë, thuhet se palët ranë dakord të heqin dorë nga dallimet e tyre të opinioneve dhe çështjet e diskutueshme dhe të ecin përpara me vendosmëri drejt prosperitetit të përbashkët dhe se ata vendosën të fillojnë negociatat teknike deri në fund të shkurtit 2025 me lehtësimin e Turqisë dhe t’i përfundojnë ato brenda 4 muajve.
Palët njoftuan se pranojnë përfitimet e ndryshme të mundshme që mund të nxirren nga qasja e sigurt e Etiopisë në dhe nga deti, duke respektuar integritetin territorial të Somalisë.
Me hapat e ndërmarrë me ndërmjetësimin e Türkiyes ka nisur të zgjidhet problemi që nisi mes dy vendeve fqinje dhe që u kthye në krizë rajonale.
Burimi: Anadolu Agency