Prej muajsh qytetarët shqiptarë përballen me një mur të padukshëm: bankat vendase refuzojnë transferat drejt platformave që shesin kriptomonedha. Një qytetar që tentoi të blinte një ethereum mori katër refuzime radhazi nga banka të ndryshme. Arsyeja? Bankat, të mbështetura nga mungesa e një ligji të qartë, mbajnë monopolin mbi destinacionin e parave të klientëve.
Absurdi shqiptar:
Ligji shqiptar i njeh kriptomonedhat, por nuk lejon blerjen e tyre. Njësoj sikur shteti të pranonte celularin si mjet komunikimi, por të pengonte shitjen e tij në treg. Në praktikë, qytetarët detyrohen të shkelin ligjin përmes “dealerëve” të pashkruar të rrugës, që për një komision 3% blejnë kripto në emër të tyre. Ky transaksion i jashtëligjshëm rrit informalitetin dhe i heq shtetit të ardhurat nga tatimi.
Frika e bankave:
Bankierët e justifikojnë ndalimin me argumentin se kriptovalutat përbëjnë rrezik për sistemin financiar. Në fakt, kripto është projektuar për të eliminuar ndërmjetësinë bankare. Revolucioni i decentralizimit të parave po ecën me shpejtësi në botë, ndërsa Shqipëria mbetet e ngecur tek “mushkat” financiare.
Kontrasti ndërkombëtar:
• El Salvadori e ka bërë bitcoin monedhë zyrtare.
• Zvicra e Singapori kanë hapur “zona të lira kriptosh”.
• Në SHBA, Kongresi po diskuton blerjen e 1 milion bitcoin nga qeveria.
Ndërkohë, Shqipëria ka zgjedhur rrugën e ndalimit pasiv. Sot, vetëm 1.43% e shqiptarëve posedojnë kripto, përballë 15% të sllovenëve dhe 13% të grekëve.
Humbjet konkrete:
• Bankat humbasin nga tarifat e transferave.
• Shteti humb nga tatimet.
• Qytetarët humbin nga kufizimi i lirisë financiare.
Çfarë mund të bëhet?
Ekspertët sugjerojnë:
• Liberalizimin e tregut të kriptove.
• Tatim konkurrues 15% mbi fitimet.
• Krijimin e zonave të lira kriptomonedhash ku mund të zhvillohen startup-e dhe miniera dixhitale.
Konkluzioni:
Shqipëria historikisht ka qenë “lider në ndalim”: vendi i parë ateist, i pari në numrin e bunkerëve, i pari në ndalimin e TikTok-ut. Por në vend që të mbetet kampion i ndalimit, Shqipëria ka sot shansin të bëhet lider në lejim. Kriptomonedhat nuk janë thjesht guxim financiar – janë një provë fantazie.