Organizata ndërkombëtare “Freedom House” ka publikuar raportin e saj vjetor për vitin 2024, duke analizuar liritë politike dhe civile në mbarë botën.
Sipas këtij raporti, situata në Shqipëri mbetet e pandryshuar krahasuar me vitin 2023, duke ruajtur të njëjtën vlerësim prej 68 pikësh nga 100 të mundshme.
Kjo do të thotë se Shqipëria vazhdon të klasifikohet si një vend “pjesërisht i lirë”, një kategori që përfshin shtetet ku zhvillohen procese elektorale, por ku të drejtat e plota politike dhe liritë qytetare mbeten të kufizuara.
E njëjta situatë është konstatuar edhe në Kosovë, e cila ruan vlerësimin e vitit të kaluar me 60 pikë, duke qëndruar po ashtu në kategorinë e vendeve “pjesërisht të lira”.
Raporti thekson se, pavarësisht përpjekjeve për përmirësime në disa fusha, nuk ka pasur progres të dukshëm në drejtim të forcimit të institucioneve demokratike dhe garantimit të të drejtave qytetare në këto vende.
Në rajonin e Ballkanit Perëndimor, edhe shtetet fqinje si Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut kanë ruajtur të njëjtin nivel vlerësimi si vitin e kaluar, duke mos shënuar përparime apo përkeqësime të ndjeshme në liritë politike dhe civile.
Ndërkohë, Serbia ka shënuar një rënie me një pikë, çka sinjalizon një përkeqësim të lehtë të situatës në këtë vend.
Sipas “Freedom House”, ky përkeqësim lidhet me tendencat e fundit politike dhe sfidat në ruajtjen e një mjedisi të lirë dhe të hapur për qytetarët dhe institucionet demokratike.
Në një panoramë më të gjerë globale, raporti i vitit 2024 sjell një tablo shqetësuese për gjendjen e lirive demokratike në botë. Sipas të dhënave të raportit, në 60 shtete është vërejtur një përkeqësim i lirive politike dhe civile, ndërsa vetëm 34 vende kanë shënuar një përmirësim në këto fusha. Ky trend negativ prek mbi 40% të popullsisë globale dhe shënon vitin e 19-të radhazi të përkeqësimit të lirive në nivel botëror.
Në raport theksohet se faktorë të tillë si kufizimet ndaj medias së pavarur, ndërhyrjet politike në proceset zgjedhore, shtypja e opozitës dhe rritja e autoritarizmit në disa vende, janë ndër arsyet kryesore të përkeqësimit të situatës.
“Freedom House” paralajmëron se, nëse kjo prirje vazhdon, mund të ndikojë në stabilitetin demokratik të shumë shteteve dhe të rrisë tensionet politike dhe sociale në rajone të ndryshme të botës.
Ndërkohë, organizata i bën thirrje qeverive dhe shoqërisë civile që të intensifikojnë përpjekjet për mbrojtjen dhe avancimin e të drejtave demokratike, duke nënvizuar rëndësinë e institucioneve të forta dhe një mjedisi të hapur për liritë themelore të qytetarëve.