Puna e institucioneve të arsimit të lartë do të jetë nën vëzhgim në periudhën e ardhshme. Qeveria planifikon t’u japë fund parregullsive në funksionimin e tyre, gjatë së cilës do të kontrollohet nëse diplomat jepen “brenda natës” dhe kush merr pjesë në të. Disa universiteteve do t’u jepet një shans i dytë për të korrigjuar veten dhe ata që nuk e bëjnë këtë kërcënohen me mbyllje dhe heqje licence.
Për këtë qëllim, Qeveria krijoi një organ nën autoritetin e Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës (MASH) i cili do të analizojë punën e të gjitha universiteteve shtetërore dhe private. Kryeministri Hristijan Mickoski tha se i vjen turp që kolegët e tij nga vendet fqinje i janë ankuar për problemet që kanë me diplomat e marra brenda natës këtu.
“Ata do të kenë një periudhë të arsyeshme për të hequr mangësitë. Mirëpo, nëse nuk do t’i heqin, do të duhet të mbyllen, të humbasin lejen e punës, të humbin licencën, si dhe akreditimin. Më vjen turp në dy vendet ku kam qenë, si në Uashington, ashtu edhe në Londër, kam pasur rastin të bisedoj me kolegët, njëri dhe tjetri më ka thënë se diplomat i merr gjatë natës. Dhe ata na bëjnë problem në vendet tona. Kjo nuk mund të ndodhë më, veçanërisht pasi unë vij nga arsimi i lartë. Diplomat nuk mund të merren brenda natës. Kjo duhet të ndryshojë”, tha Mickoski.
Ndërkaq, Ministrja e Arsimit dhe Shkencës, Vesna Janevska, ka për detyrë që së bashku me organin e sapoformuar të dalin në terren dhe të analizojnë të gjitha universitetet dhe fakultetet, shtetërore dhe private. ajo tha se rezultatet fillestare të këtij organi do të jenë të dukshme për një vit e gjysmë. “Ky organ do të kryejë një inspektim të gjithanshëm në të gjitha institucionet e arsimit të lartë në vend, publike dhe private pa përjashtim. Do të kontrollohet respektimi i ligjeve, kapacitetet hapësinore e kadrovike, mënyra e realizimit të arsimit të lartë dhe aktiviteteve shkencore, numri i studentëve etj. Do të sjellim konkluzione dhe sugjerime për të cilat do të duhet të veprojnë aktorët e sistemit të arsimit të lartë”, tha Janevska.
Janevska shtoi se në vend janë më shumë se 40 institucione të arsimit të lartë, gjegjësisht universitete, institute dhe shkolla të mesme të cilat fatkeqësisht nuk tregojnë cilësi dhe situata duhet ndryshuar. Së fundmi ajo kërkoi të hapet një diskutim nëse shtetit i duhen 20 fakultete juridike apo pesë fakultete të mjekësisë.
Rezultatet e ESHS-së tregojnë se në vitin akademik 2023/2024 janë regjistruar gjithsej 52.316 studentë, që paraqet një rënie prej 2.8 për qind krahasuar me vitin akademik 2022/2023. Numri më i madh i studentëve apo 77.9 për qind janë regjistruar në institucionet e arsimit të lartë shtetëror, ndërsa 22.1 për qind janë regjistruar në institucionet e arsimit të lartë privat. Ndërsa, vitin e kaluar në shkollat dhe kolegjet e larta profesionale janë diplomuar 7422 studentë, që është një rënie prej 0.81 për qind krahasuar me vitin 2022. Nga ana tjetër, sipas të dhënave të MPB-së, në periudhën nga viti 2020 deri në shtator të vitit 2022, është regjistruar një rast i zbulimit të diplomës false për doktor të shkencave në fushën e menaxhmentit të lëshuar nga një universitet në Republikën e Serbisë dhe është përdorur për punësim në një nga universitetet e vendit.
Ndryshe, problemi i diplomave false vazhdon prej vitesh dhe në të njëjtën hall janë edhe vendet fqinje. Gjashtë vende nga rajoni në vitin 2022 në Samitin e Berlinit në Gjermani nënshkruan marrëveshje që supozohej të thyenin barrierat e arsimit të lartë me njohjen reciproke të diplomave të lëshuara nga një institucion kompetent i arsimit të lartë. Marrëveshja për njohjen e kualifikimeve të arsimit të lartë në Ballkanin Perëndimor, me të cilën RMV-ja, Serbia, Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova dhe Shqipëria njohin reciprokisht diplomat e njëra-tjetrës, ndër të tjera i detyron vendet në një luftë të përbashkët kundër shfaqjes së falsifikimi i dokumenteve, problem me të cilin po përballen të gjitha vendet e rajonit. (koha.mk)