Zyrtarët amerikanë u kanë thënë aleatëve të NATO-s se Uashingtoni synon të ushtrojë presion mbi Volodymyr Zelensky që të pranojë një marrëveshje paqeje me Rusinë në ditët në vijim, duke paralajmëruar se nëse Kievi nuk e nënshkruan tani, do të përballet me kushte shumë më të këqija në të ardhmen.
Sipas Guardian, informimi u bë në një takim të ambasadorëve të NATO-s në Kiev, të cilin Sekretari i Ushtrisë Amerikane, Dan Driscoll, e zhvilloi pas bisedimeve me presidentin ukrainas dhe një telefonate me Shtëpinë e Bardhë.
“Asnjë marrëveshje nuk është perfekte, por duhet të bëhet sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Driscoll, sipas një personi të pranishëm. Atmosfera në takim u përshkrua si e tensionuar, me diplomatë evropianë që shprehën dyshime si për përmbajtjen e marrëveshjes ashtu edhe për mënyrën se si SHBA- të zhvilluan bisedime me Rusinë pa i informuar plotësisht aleatët e tyre.
E gjithë kjo ndërsa këshilltarët e sigurisë kombëtare nga vendet E3 pritet të takohen me zyrtarë nga Bashkimi Evropian, SHBA-të dhe Ukraina në Gjenevë nesër për të diskutuar planin e paqes të propozuar nga Uashingtoni për Ukrainën.
Çfarë përfshin marrëveshja?
Marrëveshja e paraqitur në Ukrainë përfshin kushte që konsiderohen jashtëzakonisht të vështira për Kievin, siç është lëshimi i territoreve tashmë të pushtuara nga Rusia dhe zonave shtesë që mbeten nën kontrollin e Ukrainës. Ajo gjithashtu parashikon amnisti për të gjitha krimet e luftës të kryera gjatë konfliktit.
Në mesazhin e tij televiziv, Zelensky e përshkroi momentin aktual si “një nga më të vështirët në historinë tonë”, duke theksuar se vendi po përballet me dilemën e “humbjes së dinjitetit të tij ose të një aleati kyç”.
Driscoll, një mik i ngushtë i zëvendëspresidentit të SHBA-së J. D. Vance, shmangu sqarimin nëse propozimi ishte identik me një plan 28-faqësh që ishte botuar në shtyp. “Disa gjëra kanë rëndësi, disa gjëra janë për t’u mbështjellë – dhe ne përqendrohemi në atë që ka rëndësi”, thuhet se tha ai.
Njoftimi i lëvizjeve të SHBA-së i habiti disa aleatë evropianë, të cilët nuk ishin informuar për përmbajtjen dhe procesin e negociatave. Po shprehen shqetësime se Rusia ka pasur shumë ndikim në hartimin e një marrëveshjeje që po u paraqitet ukrainasve si një fakt i kryer. Driscoll e mbrojti këtë qasje, duke thënë se “Presidenti Trump dëshiron paqe tani” dhe se “sa më shumë njerëz të përfshihen, aq më e vështirë bëhet ecja përpara me procesin”.
Gjithashtu e pranishme në takim ishte e ngarkuara me punë e SHBA-së në Kiev, Julie Davis, e cila tha se megjithëse kushtet janë të dhimbshme për Ukrainën, vendi “nuk ka shumë mundësi” dhe se “marrëveshja mund të përkeqësohet vetëm nga këtu e tutje”. Sipas saj, Donald Trump po kërkon të përfundojë marrëveshjen deri në Ditën e Falënderimeve, duke ndjekur një “afat kohore agresiv”.
Senatorët, diplomatët dhe zyrtarët ushtarakë në Ukrainë kanë parë një fluks aktiviteti diplomatik ditët e fundit, me Davisin që e quajti atë “një nga përpjekjet më ambicioze” të karrierës së saj diplomatike.
I pyetur pse Kievi duhet të lëshojë territor në lindje që forcat ruse nuk kanë mundur ta pushtojnë për 11 vjet, një zyrtar amerikan tha se marrëveshja “është në interesin më të mirë të Ukrainës”. Ai madje sugjeroi që Trump dhe Zelensky mund të takohen dhe të nënshkruajnë së bashku tekstin e “paqes”.
Drafti thuhet se është hartuar nga këshilltari i Trump, Steve Witkoff dhe këshilltari i Kremlinit, Kirill Dmitriev – një marrëdhënie që shërben si një kanal komunikimi midis Uashingtonit dhe Moskës. Driscoll pritet të udhëtojë së shpejti në Rusi për bisedime.
Vladimir Putin tha të premten se Moska kishte marrë një kopje të planit, duke thënë se ai “mund të formojë bazën për një zgjidhje përfundimtare paqësore”.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha sot se paqja e vërtetë bazohet gjithmonë në siguri dhe drejtësi të garantuar.
“Përfaqësuesit tanë e dinë se si t’i mbrojnë interesat kombëtare të Ukrainës dhe çfarë saktësisht nevojitet për të parandaluar Rusinë të kryejë një pushtim të tretë, një tjetër goditje për Ukrainën”, tha Zelensky në një fjalim drejtuar popullit ukrainas, ku njoftoi bisedime me partnerët e Ukrainës të përqendruara në hapat për t’i dhënë fund luftës.