Presidenti tranzitor i Sirisë, Ahmed al-Sharaa, ka konfirmuar se po zhvillohen negociata me Izraelin për të arritur një marrëveshje sigurie, në përpjekje për të stabilizuar situatën pas rrëzimit të Bashar al-Assad më 8 dhjetor.
Siria dhe Izraeli janë zyrtarisht në gjendje lufte që prej vitit 1948, megjithatë në vitin 1974 arritën një marrëveshje çarmatimi që krijoi një zonë tampon në Lartësitë e Golanit nën mbikëqyrjen e Kombeve të Bashkuara.
Kjo marrëveshje u bë bazë e një ekuilibri të brishtë mes dy vendeve për gati pesë dekada.
“Me rrëzimin e regjimit, Izraeli e konsideroi sikur Siria ishte tërhequr nga marrëveshja e vitit 1974, ndonëse ne që nga momenti i parë treguam përkushtimin tonë ndaj saj,” deklaroi al-Sharaa në një intervistë për televizionin shtetëror al-Ekhbariya.
Ai konfirmoi se bisedimet synojnë rikthimin e Izraelit në pozicionet e para 8 dhjetorit, ndërsa theksoi se “negociatat nuk kanë përfunduar ende”.
Muajin e kaluar, të dyja palët zhvilluan takime të drejtpërdrejta në Paris, nën ndërmjetësimin e Shteteve të Bashkuara.
Lartësitë e Golanit dhe sfidat e sigurisë
Çështja e Lartësive të Golanit mbetet thelbësore. Territori u pushtua nga Izraeli në vitin 1967 dhe u aneksua në 1981, por kjo aneksim nuk njihet nga bashkësia ndërkombëtare.
Pas rënies së Assad, Izraeli ka vendosur forca shtesë në zonë dhe ka intensifikuar sulmet ajrore në territorin sirian, duke deklaruar se synon të parandalojë që armët të bien në duart e ekstremistëve.
Sulmet kanë përfshirë edhe rajone në jug të Sirisë dhe kryeqytetin Damask, shpesh me arsyetimin e mbrojtjes së komunitetit Druze, pas shpërthimit të dhunës në provincën Sweida.
Perspektiva e marrëveshjes
Nëse negociatat arrijnë sukses, kjo do të ishte marrëveshja e parë e madhe e sigurisë mes Sirisë dhe Izraelit që nga fundi i Luftës së Yom Kipurit.
Megjithatë, mbeten të shumta dyshimet mbi qëndrueshmërinë e procesit, duke pasur parasysh tensionet e vazhdueshme, mosmarrëveshjet historike dhe sfidat e brendshme të Sirisë pas përmbysjes së regjimit.