4 nëntor 2025
Në orët e fundit, lëvizjet ajrore nga Turqia drejt Sudanit po ndezin debat të ri mbi rolin e Ankarasë në luftën që ka përfshirë vendin afrikan që prej prillit 2023. Ndërsa presidenti Recep Tayyip Erdoğan bën thirrje për ndalim të menjëhershëm të masakrave në Darfur dhe për “unitetin e botës myslimane”, raportet për avionë kargo turq që kanë aterruar në Port Sudan po e komplikojnë narrativën e paqes.
Fluturime të konfirmuara, qëllime të paqarta
Burime ndërkombëtare si The Guardian dhe Africa Intelligence kanë raportuar për të paktën dy avionë kargo të Forcave Ajrore Turke që kanë zbarkuar në Port Sudan javën e fundit. Sipas disa burimeve të inteligjencës rajonale, fluturimet janë operuar përmes kompanisë CKD Havacılık, e lidhur me shërbimin sekret turk (MIT). Përmbajtja e ngarkesave mbetet e paqartë, asnjë njoftim zyrtar nuk është dhënë nga qeveria turke apo nga autoritetet sudaneze.
Ndërkohë, portali Africa Intelligence sugjeron se këto fluturime janë pjesë e një operacioni më të gjerë logjistik për mbështetjen e ushtrisë sudaneze (SAF), e cila po humb terren ndaj forcave paraushtarake të RSF në Darfur. Nëse kjo vërtetohet, Ankaraja do të gjendej në një pozitë të ndërlikuar mes deklaratave për paqe dhe akuzave për furnizim ushtarak.
Diplomaci publike vs ndikim real
Zyrtarisht, Turqia thotë se mbështet një “proces politik gjithëpërfshirës” dhe ofron ndihmë humanitare për civilët sudanezë. Por në terren, analiza e rrjeteve logjistike dhe interesave tregtare tregon një panoramë më të gjerë:
• Sudani ka rëndësi strategjike për Turqinë si port hyrës në Detin e Kuq dhe si nyje për ndikimin ekonomik në Afrikën Lindore.
• Rindërtimi pasluftës është një mundësi e artë për kompanitë turke të ndërtimit dhe energjisë.
• Dhe mbi të gjitha, lidhjet ushtarake që Turqia ka ndërtuar me shumë vende afrikane (përfshirë bazat e trajnimit dhe shitjen e dronëve Bayraktar) po përhapen edhe në Sudan.
Përplasja e interesave
Nëse Turqia po furnizon SAF-në me armë ose mjete logjistike, kjo do ta vendosë përballë Emirateve të Bashkuara, të cilat janë të dyshuara se mbështesin RSF-në. Një përplasje indirekte mes këtyre dy fuqive do ta kthente Sudanin në një fushë eksperimentale për rivalitetin gjeopolitik turko-gulfian, dhe do të zgjaste konfliktin në kurriz të popullsisë civile.
Pse duhet vëmendje
Fluturimet e fundit nuk janë provë përfundimtare e ndërhyrjes së drejtpërdrejtë ushtarake turke, por janë një indikator i qartë se Ankaraja po forcon praninë e saj në Sudan, qoftë për ndikim politik, qoftë për siguri ekonomike. Me situatën që po përkeqësohet në El Fasher dhe me rritjen e kritikave ndërkombëtare për mungesë të ndërhyrjes efektive humanitare, çdo avion që zbret në Port Sudan po bëhet pjesë e një lufte më të madhe për narrativën dhe për kontrollin e së ardhmes së vendit.
Në fund të ditës: Turqia luan me dy duar, në publik flet për paqe, në prapaskenë përpiqet të sigurojë terren. Çfarë përmbajnë avionët që zbarkojnë në Port Sudan, do të përcaktojë nëse Ankara shihet si ndërmjetës apo si aktor në luftë.