Izraeli nuk e ka domosdoshmërisht fuqinë e zjarrit për të shkatërruar çdo element të programit bërthamor të Teheranit. Nëse Irani nuk sulmon objektivat amerikane, faza tjetër e luftës është kryesisht në duart e Donald Trumpit
Ndërsa lufta Izrael-Iran hyn në ditën e tretë, arritjet ushtarake të Izraelit vazhdojnë të mahnisin botën, por euforia e orëve të para i ka hapur rrugën një kuptimi më të nuancuar të situatës.
Po, Izraeli e tronditi Iranin, e zuri në befasi dhe i ka shkaktuar dëme të konsiderueshme Ushtrisë së tij, ekonomisë së tij dhe pjesëve të programit të tij bërthamor. Po, forca ajrore izraelite ka vendosur një dominim pothuajse të paimagjinueshëm mbi qiellin e Iranit.
Por lëshimet e raketave balistike të Iranit kanë krijuar dëme të papara në pjesë të ndryshme të Izraelit – dhe ua kanë bërë të qartë izraelitëve se kjo do të jetë një luftë e dhimbshme, jo vetëm një varg sulmesh të suksesshme në territorin armik.
Një pyetje vazhdon të rrijë pezull mbi të gjitha – cila është saktësisht gjendja aktuale e projektit bërthamor të Iranit pas fushatës mbresëlënëse të bombardimeve të Izraelit? Dhe sa realiste është që Izraeli ta “përfundojë punën” vetë?
Ndërsa politikanët izraelitë, si zakonisht, po shfaqin besim të madh, burime të larta brenda ushtrisë po japin informacione disi më të ekuilibruara për median, duke theksuar jo vetëm arritjet marramendëse të luftës, por edhe kufizimet e fuqisë. Izraeli nuk ka domosdoshmërisht fuqinë e zjarrit për të shkatërruar çdo element të programit bërthamor iranian, dhe ekziston gjithashtu një kufi për sa kohë forcat ajrore mund të vazhdojnë një fushatë bombardimi të pamëshirshme kaq larg kufijve të vendit.
Gjë që çon në një pyetje tjetër që të gjithë në Lindjen e Mesme po bëjnë mes shkatërrimeve në Teheran dhe viktimave në Izrael: Çfarë do të bëjë Presidenti i SHBA-ve Donald Trump? A do ta pranojë kërkesën e raportuar të Izraelit dhe do të dërgojë bombardues amerikanë për të përfunduar atë që ka filluar Izraeli?
Apo do ta shohë pjesëmarrjen aktive të Amerikës në mbrojtjen e Izraelit si një nivel të mjaftueshëm përfshirjeje dhe do të përjashtojë sulmet në tokën iraniane – përveç nëse, sigurisht, iranianët bëjnë llogaritje të gabuara dhe zgjedhin të sulmojnë objektivat amerikane në Lindjen e Mesme.
Deklaratat publike të Trump deri më tani sugjerojnë se ai është më afër opsionit të dytë: Mbështetja e aftësive mbrojtëse të Izraelit, por duke mos përfshirë SHBA-të drejtpërdrejt në konflikt. Në vend të kësaj, presidenti vazhdon të theksojë dëshirën e tij për të rinovuar negociatat me Iranin dhe për të arritur një marrëveshje bërthamore me vendin.
Por iranianët ndoshta nuk e besojnë atë në këtë pikë dhe kanë arsye të mira për dyshime – është e qartë se Trump dhe i dërguari i tij i posaçëm Steve Witkoff punuan së bashku me Izraelin për të mashtruar iranianët, duke përdorur pikërisht negociatat që ata po ofrojnë tani për të rifilluar si një formë mashtrimi kundër Teheranit.
Politikisht, Trump po përballet me presion nga krahët e kundërt të partisë së tij. Elementët e Partisë Republikane, të lidhur me Netanyahun, po e shtyjnë atë të bashkohet në mënyrë aktive në luftë, dhe fraksioni izolacionist i udhëhequr nga Tucker Carlson dhe Steve Bannon po argumenton se “le t’i lëmë izraelitët të luftojnë luftën e tyre”, siç mbështeti Bannon në podcastin e tij gjatë fundjavës.
Nuk është ende e qartë se si po zhvillohet e gjithë kjo brenda administratës – për shembull, cili është pozicioni i zëvendëspresidentit JD Vance, i cili deri vonë konsiderohej më afër kampit izolacionist, por ka heshtur që kur filloi lufta në Iran.
Strategjia e Izraelit duket se mbështetet në besimin se Trump do të pranojë të bashkohet me luftën dhe të dërgojë bombardues amerikanë B-52 në Iran, konkretisht në vendin nëntokësor bërthamor Fordow. Si një nga dy objektet e pasurimit të uraniumit të Iranit, Fordow u ndërtua thellë brenda një mali për të ofruar mbrojtje nëntokësore për dredhitë.
Pa ndihmën amerikane, Izraeli do të duhej të përdorte forca tokësore për të çmontuar vendin – një sipërmarrje shumë e rrezikshme edhe në krahasim me gjithçka që ka bërë në territorin iranian deri më tani. Shpresa më e madhe nga ana izraelite është që iranianët të hapin varrin e tyre duke u drejtuar pas forcave amerikane.
Por nëse kjo nuk ndodh, atëherë faza tjetër e luftës do të jetë plotësisht në duart e Trump, dhe që nga pasditja e së dielës, askush nuk e di se çfarë do të zgjedhë të bëjë ai për këtë.